GS. Klaus Krickeberg, người tâm huyết với y tế công cộng Việt Nam

Clip Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến ghi nhận những đóng góp của GS. Klaus Krickeberg đối với Việt Nam (video: BV)

Lễ trao Huân chương Hữu nghị cho GS.Klaus Krickeberg

Chiều sớm trưa 26.2, tại hội sở Bộ Y tế đã diễn ra Lễ trao Huân chương hữu hảo, Huân chương cao quí của quốc gia CHXHCN Việt Nam cho Giáo sư Klaus Krickeberg. Ông là một chuyên gia hàng đầu thế giới, người đã có hơn 42 năm liên tiếp (từ năm 1965 tới nay) trợ giúp rất hiệu quả cho ngành Y Tế Việt Nam, đặc biệt là trong các lĩnh vực can hệ tới Y Tế ngừa, Y tế công cộng.

Lễ trao tặng Huân chương hữu hảo cho GS. Klaus Krickeberg

GS. Klaus Krickeberg, sinh ngày 01/03/1929 tại Ludwigslust, CHLB Đức, nguyên Giáo sư trường đại học Paris 5, Cộng hòa Pháp, và nhiều trường Đai học tại Đức và Pháp, là người bạn thân thiết cả về chuyên môn và trong cuộc sống của nhiều Giáo sư hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực y học và Toán học: cố GS. hoàng tộc Tùng, GS. Hoàng Thủy Nguyên, cố GS. Đặng Đức Trạch,…, và là người đồng nghiệp, người thầy được nhiều cán bộ khoa học Việt Nam kính trọng.

Bộ Y tế đánh giá rất cao tình cảm, sự máu nóng và đóng góp quí báu của GS Krickerbeg dành cho lĩnh vực y tế Việt Nam nói riêng và cho giang san Việt Nam nói chung trong thời kì qua.

Để ghi nhận và biểu dương những nỗ lực và đóng góp cho ngành y tế Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Y tế đã yêu cầu chủ toạ nước CHXHCN Việt Nam trao tặng Huân chương hữu hảo cho GS Krickerbeg. Đây là phần thưởng cao quý nhất mà Nhà nước CHXHCN Việt Nam tặng thưởng cho các cá nhân chủ nghĩa nước ngoài đã có đóng góp to lớn vào xây dựng tình Hữu nghị và hiệp tác bền chặt giữa các quốc gia, các tổ chức quốc tế và Việt Nam.

Người bạn thân thiết của Việt Nam

GS Klaus Krickeberg một trong những người trẻ nhất được phong hàm giáo sư tại Đại học Heidelberg, là nhà toán học làm về xác suất đầu tiên và độc nhất vô nhị thời hậu chiến, cùng giúp xây dựng ngành xác suất từ con số không sau khi Quốc xã phá tan nền khoa học đỉnh cao của nước Đức. Năm 1968, ông đã được bầu làm “Fellow” của “Institute of Mathematical Statistics” của Hoa Kỳ, một vinh diệu rất lớn. Sự xác nhận lớn nhất dành cho ông là từ 1977-1979, ông được bầu làm chủ toạ của “Bernouilli Society for Mathematical Statistics and Probability”, tổ chức quốc tế trong lĩnh vực này. Ngoài ra, 1983, ông được bầu làm viện sĩ của “Hàn lâm viện Khoa học Đức Leopoldina”.

Clip Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến ghi nhận những đóng góp của GS. Klaus Krickeberg đối với Việt Nam (video: BV)

Năm 1965 một việc làm đã đưa ông vào một cuộc dấn thân có tính “định mệnh” mà có nhẽ lúc đó ông cũng chưa mường tưởng hết, là góp tiền cho Vietnam Hilfsaktion, một tổ chức nhân đạo ở Cộng hòa Liên bang Đức quyên giúp trận mạc Giải phóng Miền Nam. Mối liên quan của ông với Việt Nam hình thành từ đó. Năm 1966, ông đã ký tên vào Tuyên cáo phản đối Chiến tranh Việt Nam của các nhà toán học tham gia Hội nghị toán học quốc tế lần thứ 15 tại Moscow, do sáng kiến của nhà toán học Pháp Laurent Schwartz (giải Fields 1950). Năm 1966 được đánh dấu bằng việc Mỹ bắt đầu oanh kích miền Bắc, song song bằng sự hình thành của phong trào phản chiến Mỹ ở UC Berkeley, với sự tham dự của nhà toán học Mỹ Stephen Smale (giải Fields 1966).

Từ 1965 đến thời khắc 2016, tức hơn nửa thế kỷ, tổng cộng ông đã thăm và làm việc với Việt Nam vơ 31 lần. Trong các nhà khoa học nước ngoài đã từng ủng hộ cuộc đấu tranh chống chiến tranh, có lẽ Giáo sư Klaus Krickeberg là một trong rất ít người, hay độc nhất, vẫn mê mải công việc hỗ trợ Việt Nam trong công cuộc xây dựng hòa bình. Với uy tín khoa học của mình, ông đã góp phần giúp phá thế cô lập của Việt Nam về khoa học, và còn xây dựng nền toán học vận dụng, đặc biệt trong lĩnh vực y tế công cộng.

Người xây nền toán học vận dụng trong lĩnh vực YTCC

Từ 1980 trở đi, với tư cách là Giáo sư cấp siêu đẳng (Professeur de Classe exceptionnelle), ông đã dạy 12 năm liền những ý tưởng về Y tế công cộng. Ông đã dành cho sinh viên Toán ứng dụng của ông ở Đại học Paris V một khóa học về “Dịch tễ học” theo nghĩa rộng, bao gồm cả Dịch tễ học lâm sàng và các thể nghiệm lâm sàng cụ thể.

Lễ trao tặng Huân chương Hữu nghị cho GS. Klaus Krickeberg

“Chương trình bao gồm 6 giờ lý thuyết và thực hiện hàng tuần suốt toàn niên học. Trong đó có nhiều tri thức Thống kê, nhưng cũng chứa các nội dung khác như Phương pháp mô hình hóa rời rạc trong di truyền học dân số và mô hình hóa phát triển dịch bệnh bằng phương trình vi phân, theo cả hai cách tiếp cận tất định và ngẫu nhiên. … Đó là chương trình mà ông đã thực hành ở Việt Nam bằng giảng dạy và thực hành 35 năm liền. Năm 1998, ông nghỉ hưu tại ĐH Paris, nhưng chưa nghỉ hưu đối với Việt Nam.

Clip Bộ trưởng Y tế trao tặng Huân chương Hữu nghị cho GS. Klaus Krickeberg (Video: BV)

“Tham vọng” của GS Krickeberg là đưa ngành Y tế công cộng Việt Nam, về nhân sự, cấu trúc, trình độ khoa học trong nghiên cứu và giảng dạy, tính chuyên nghiệp, năng lực ứng dụng toán học, óc tổ chức, sự vận hành bộ máy, lên mặt bằng thế giới, hay tương đương, và nâng vị thế của y tế công cộng trong tinh thần của cộng đồng khoa học và dân chúng, cũng như cải thiện vị thế và điều kiện làm việc của các giảng sư.

Những người Việt công tác với ông đều rất trân quý ông, coi ông là người bạn lớn của Việt Nam.

Clip Lễ trao tặng Huân chương hữu hảo cho GS. Klaus Krickeberg

Nhân dịp này, báo suckhoedoisong.vn đã có cuộc phỏng vấn với GS. Klaus Krickeberg:

PV: Cảm nhận của Giáo sư khi nhận được Huân chương hữu hảo trong Ngày Thầy thuốc Việt Nam? Việt Nam có ấn tượng gì trong lòng Giáo sư trong những năm tháng vừa qua?

GS.Klaus Krickeberg : Tôi đã làm việc với Việt Nam trong suốt hơn 40 năm qua, cả về khoa học và y tế. Tôi đến Việt Nam lần trước tiên vào năm 1974. Việt Nam ngày đó rất khác so với hiện nay.

Vào mùa hè năm 1974, tôi có bài giảng tại một hội thảo ở Hà Nội cho một số nhà toán học trẻ tuổi. Có những nhà khoa học khác tiếp cận tôi và hỏi tôi về vai trò của toán học trong lĩnh vực của họ. Có những nhà khoa học thuộc lĩnh vực nông nghiệp và lâm nghiệp nhưng hồ hết là từ ngành khoa học sức khỏe. Tôi đã có cuộc bàn thảo dài và thúc với giáo sư Tạ Quang Bửu và bác sĩ hoàng phái Tùng.

Tuy nhiên, những lần gặp có nhiều ý nghĩa nhất và có tác động lâu dài nhất là với Hoàng Thủy Nguyên. Ông là một nhà virus học nhưng ông nhận thức rất đầy đủ về tầm quan trọng của toán học trong y học và Y tế Công cộng.

Tôi đã giành được một số danh hiệu như Kỷ niệm chương Vì Sức khỏe quần chúng. # (2009), Giáo sư Danh dự Trường Đại học Y-Dược Thái Bình, và bữa nay tại đây, tôi lại được nhận Huân chương hữu hảo của chủ toạ nước CHXHCN Việt Nam về cống công ty dịch thuật midtrans đà nẵng hiến cho sự phát triển của ngành y tế. Đây thực sự là một vinh hạnh to lớn mà tôi hết sức hàm ân.

Kỷ niệm đáng nhớ của tôi với Việt Nam là vào năm 1980, "Nhóm Toán" của chúng tôi làm việc trong một căn hộ nhỏ bé tại tầng trệt của Viện Vệ sinh Dịch tễ nhà nước. Mối sáng tới cơ quan bằng xe đạp. Hồi đó trên đường phố Hà Nội hầu như không có xe máy. Có một buổi sáng, người tạp dịch của Viện và tôi cùng tới Viện bằng xe đạp. Gặp nhau ở cổng viện, anh ta nói với tôi rằng: "Kơ Rí Cơ Bé là một người Việt Nam." Đó có nhẽ là kỷ niệm chẳng thể quên về quá trình gắn bó với Việt Nam.

Clip GS. Klaus Krickeberg trăn trở với y tế công cộng

PV : Xin Giáo sư có thể chia sẻ những trăn trở của ông đối với ngành y tế công cộng ?

GS.Klaus Krickeberg : Điều khiến tôi trăn trở là có những lần gặp gỡ sinh viên của mình ở Việt Nam và hỏi họ vì sao họ đến với y học. Đa phần sinh viên giải đáp muốn trở thành thầy thuốc lâm sàng thay vì theo đuổi ngành y tế công cộng. Bởi là bác sĩ, họ có thể kiếm nhiều tiền hơn là chuyên gia y tế công cộng. Điều này khiến tôi có phần trăn trở. Điều quan yếu là cần phải trao cho giảng sư y tế công cộng, khoa y tế công cộng tại các trường đại học cùng địa vị như giảng viên đào tạo thầy thuốc lâm sàng. Ví dụ như can dự đến chứng nhận về phẩm chất năng lực, địa vị, thu nhập, thời kì rảnh rang, khả năng nghiên cứu, và cả thực hành y tế nữa. bác sĩ y tế công cộng nên được đối xử đồng đẳng và được quý trọng như bác sĩ lâm sàng.

PV : Xin cảm ơn Giáo sư.

Nguyễn Vân